Link đến trang Uốn ván(1)

Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Neusseria meningitides (hay còn gọi khuẩn màng não cầu). Bệnh chủ yếu lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc gần trong thời gian dài hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết nhiễm khuẩn từ mũi và họng. Do đó, một thành viên trong gia đình nhiễm bệnh có nguy cơ cao lây nhiễm sang cho các thành viên còn lại.

Tất cả mọi người tiếp xúc gần gũi, lâu dài với người mang bệnh đều có nguy cơ bị mắc bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ, nếu thường xuyên tiếp xúc như ẳm bồng bởi người bị bệnh.

Đối với trẻ nhỏ, bệnh thường gây ra những triệu chứng như: Sốt, bỏ bú, quấy khóc, vật vã, rên, cực kỳ mệt mỏi, không thích bế ẵm, buồn nôn hoặc nôn, tiêu chảy, sợ ánh sáng, lơ mơ, co giật, phát ban thành những chấm đỏ hoặc bị xuất huyết dạng bản đồ có bóng nước hoại tử trung tâm.

Khoảng ¼ số người sống sót sau khi khỏi bệnh viêm não mô cầu bị ảnh hưởng bởi những biến chứng để lại từ nhẹ đến trầm trọng như: đau đầu, điếc một hoặc hai bên tai, ù tai, nhìn mờ hoặc nhìn đôi (song thị), đau và cứng khớp, suy giảm trí tuệ,...

Để phòng bệnh, mọi người được khuyến cáo thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, vệ sinh sạch sẽ nơi ở. Bên cạnh đó, tiêm vắc-xin cũng là một cách hữu hiệu để ngăn chặn sự xâm lấn của vi khuẩn. Hiện đã có vắc-xin phòng bệnh viêm não mô cầu A+C được chỉ định tiêm cho bé từ 2 tuổi trở lên. Sau mũi tiêm đầu tiên, có thể tiêm nhắc sau 2–4 năm (trung bình là 3 năm).

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Viêm não Nhật Bản là một bệnh nhiễm vi-rút cấp tính gây tổn thương hệ thần kinh trung ương. Bệnh có thể diễn ra quanh năm nhưng cao điểm nhất từ tháng 5–7. Bệnh khởi phát từ chim và lợn mang vi-rút, thông qua vật trung gian là muỗi, khi muỗi đốt người sẽ truyền vi-rút gây bệnh. Bệnh không lây từ người sang người.

Mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh và nhóm đối tượng có nguy có cao nhất là trẻ em dưới 15 tuổi.

Viêm não Nhật Bản gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mọi người, đặc biệt là ở trẻ em. Bệnh gồm 3 giai đoạn:

• Giai đoạn ủ bệnh: kéo dài từ 5–14 ngày. Trong thời gian này, người bệnh thường không có dấu hiệu rõ ràng và vẫn sinh hoạt bình thường.
• Giai đoạn khởi phát: thường có biểu hiện sốt cao từ 39–40 độ C, diễn biến bệnh nhanh. Các triệu chứng đi kèm thường là rét run, đau đầu, mệt lả, buồn nôn. Đối với trẻ nhỏ, bệnh có thể khởi phát từ 1–2 ngày đầu với các triệu chứng cứng gáy, tăng trương lực cơ, rối loạn sự vận động nhãn cầu, lú lẫn hoặc mất ý thức.
• Giai đoạn toàn phát: các tế bào thần kinh bị phá hủy làm tăng dần các triệu chứng, bé đổ nhiều mồ hôi, da lúc đỏ, lúc tái, rối loạn nhịp thở và tăng tiết trong lòng khí quản, mạch thường nhanh và yếu, có thể gây hôn mê.

Người mắc bệnh có thể diễn tiến thành viêm phế quản, viêm phổi, viêm bể thận bàng quang, viêm tắc tĩnh mạch và rối loạn dinh dưỡng. Nặng hơn, người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ có thể bị bại liệt nửa người, mất ngôn ngữ, rối loạn phối hợp vận động, suy giảm trí nhớ nghiêm trọng, rối loạn tâm thần…

Ước tính có khoảng 20–30% ca viêm não Nhật Bản sau khi khỏi bệnh chịu những tổn thương về thần kinh, khả năng vận động, nhận thức cũng như mất khả năng giao tiếp.

Mỗi năm có hơn 68.000 ca mắc bệnh viêm não Nhật Bản trên thế giới, trong đó có khoảng 13.600 đến 20.400 ca tử vong.

Cách duy nhất và hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin phòng bệnh.

Vắc-xin viêm não Nhật Bản được chỉ định tiêm 3 mũi. Mũi 1 lúc 1 tuổi, mũi 2 cách mũi 1 từ 7–14 ngày, mũi 3 cách mũi 2 khoảng một năm. Cách 3–4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Nhiễm vi khuần phế cầu gây ra các bệnh nặng như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu. Sau đó, có thể để lại các biến chứng nặng nề và không hồi phục như điếc, co giật, mù, liệt. Nhiều trường hợp xuất hiện các biến chứng tim nặng sau viêm phổi do phế cầu⁽¹⁰⁾

Tiêm vắc-xin là phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa nhiễm trùng do phế cầu.

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Tiêu chảy cấp tính là bệnh thường gặp ở bé lứa tuổi mầm non và những năm đầu cấp tiểu học. Bệnh xuất hiện nhiều ở các nước đang phát triển do điều kiện vệ sinh kém, bé ăn các loại thực phẩm bẩn có nhiễm các loại vi-rút, trực khuẩn… Vi-rút rota là tác nhân chính gây ra tiêu chảy nặng và đe dọa đến tính mạng bé dưới 2 tuổi.

Tiêu chảy lây lan chính qua đường ăn uống, thường là khi ăn các thực phẩm nhiễm khuẩn, hoặc tiếp xúc với phân có vi khuẩn. Bệnh có khả năng bùng phát thành dịch bệnh và gây tử vong cho trẻ nhỏ.

Trẻ nhỏ là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề từ bệnh. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 1,3–1,5 tỉ ca bệnh tiêu chảy ở trẻ nhỏ và có khoảng 1,5–2,5 triệu ca tử vong, trong đó đa phần là các bé dưới 2 tuổi.

Bệnh gây mất nước nghiêm trọng dẫn đến tử vong và khiến cơ thể bé không hấp thụ đủ các chất dinh dưỡng trong thức ăn, cũng như làm rối loạn chất khoáng trong người, gây suy dinh dưỡng nặng.

• Luôn cho bé uống sữa mẹ 6 tháng đầu đời.
• Luôn cho bé ăn sạch, uống sạch.
• Rửa tay bé sạch sẽ trước và sau khi ăn.
• Vệ sinh trong nấu nướng cho bé.
• Cho bé tiêm vắc-xin Rota để chủ động phòng ngừa bệnh.

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Là những bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan cao trong cộng đồng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Sởi có thể gây tử vong ở người lớn và trẻ sơ sinh, với tỉ lệ cao hơn ở trẻ nhỏ.⁽⁶⁾Quai bị có thể gây vô sinh, dù hiếm, ở nam giới.⁽⁷⁾ Rubella có thể gây dị tật cho thai nhi và tăng nguy cơ sẩy thai ở thai phụ.⁽⁸⁾ Tiêm ngừa sởi, quai bị, rubella là phương pháp bảo vệ tốt nhất cho bản thân và gia đình khỏi những bệnh này.

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Thủy đậu là bệnh do vi-rút Herpes varicella (còn gọi là Varicella zoster) gây ra, có tính chất lây nhiễm rất cao, chủ yếu lây qua đường nước bọt hoặc tiếp xúc gần với người bệnh.

Bệnh có biểu hiện bên ngoài bằng các mụn nước đỏ, ngứa trên khắp cơ thể, thường là nhẹ, chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn ở những đứa trẻ khỏe mạnh, nhưng có thể gây biến chứng và nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người lớn và người có hệ miễn dịch suy yếu. Đặc biệt người lớn khi bị thủy đậu sẽ có khả năng tử vong cao hơn hoặc gặp những biến chứng nặng hơn so với trẻ nhỏ.⁽¹⁴⁾

Tiêm chủng là biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh thủy đậu. Vắc-xin thuỷ đậu giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại vi-rút thủy đậu, có hiệu quả cao và lâu dài cho mọi đối tượng.

Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở gan do vi-rút viêm gan A gây nên. Ở những trường hợp nhẹ, nếu chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tự lành. Tuy nhiên một vài trường hợp hiếm vẫn có thể gây ra viêm gan cấp tính nặng và tử vong. Điều nguy hiểm là vi-rút viêm gan A rất dễ lây lan trong cộng đồng qua thực phẩm bị ô nhiễm hoặc tiếp xúc gần gũi với người nhiễm bệnh. Viêm gan A đặc biệt phổ biến ở các nước đang phát triển nơi điều kiện vệ sinh kém. Tại Việt Nam, bệnh viêm gan A chiếm đến 30–50% số trường hợp bị viêm gan cấp.

Ai cũng có thể bị nhiễm bệnh viêm gan A nếu tiếp xúc gần gũi với người nhiễm bệnh/nguồn bệnh mà chưa có sức đề kháng phòng chống, đặc biệt là ở trẻ em với hệ miễn dịch còn yếu.

Bệnh thường xuất hiện nhiều ở những điều kiện vệ sinh kém dẫn đến những nguyên nhân phát tán bệnh như:

• Thực phẩm kém vệ sinh.
• Nguồn nước bị ô nhiễm.
• Ăn động vật có vỏ từ nguồn nước ô nhiễm.
• Tiếp xúc gần với người bị nhiễm vi-rút viêm gan A.

Người nhiễm bệnh sẽ bắt đầu có triệu chứng trong khoảng từ 2–3 tuần và tùy theo cơ địa mà có những triệu chứng nặng nhẹ khác nhau. Những biểu hiện thường gặp khi mắc viêm gan A là: vàng da, ngứa, đau cơ, sốt nhẹ, mệt mỏi, đau bụng, khó chịu vùng gan ở bụng trên bên phải phía dưới xương sườn, buồn nôn, chán ăn, nước tiểu sậm màu…

Các mẹ nên lưu ý:

• Giữ gìn vệ sinh nơi ở sạch sẽ, đặc biệt là nơi ở của bé.
• Rửa tay trước khi ăn hoặc trước khi chuẩn bị đồ ăn cho gia đình.
• Không để bé dùng chung các dụng cụ cá nhân với người khác.
• Đảm bảo ăn chín, uống sôi.
• Không để bé thường xuyên tiếp xúc quá gần gũi với người lạ.

Cách phòng viêm gan A cho bé hiệu quả nhất hiện nay chính là tiêm vắc-xin. Thời gian tiêm được chia làm 2 lần cách nhau tối thiểu là 6 tháng.

Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại Lịch tiêm ngừa cho trẻ.

Thương hàn là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra qua đường ăn uống và có thể phát triển thành dịch. Bệnh lây lan khi vi trùng trong phân người nhiễm vào đồ ăn thức uống và đi vào miệng người khác, gây tổn thương ở nhiều cơ quan nội tạng, đặc biệt là ruột. Bệnh hay xảy ra ở những nơi có điều kiện sinh hoạt kém vệ sinh, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Vi khuẩn Salmonella typhi gây bệnh cho tất cả mọi người khi tấn công vào hệ tiêu hóa, đặc biệt là bé dưới 1 tuổi với hệ tiêu hóa chưa trưởng thành.

Bệnh gồm 3 giai đoạn phát triển:

• Giai đoạn ủ bệnh: khoảng 15 ngày, không có triệu chứng cụ thể.
• Giai đoạn khởi phát: diễn ra trong 1 tuần, bệnh có tính chất tăng dần, từ nhức đầu, mệt mỏi, mất ngủ, sốt nhẹ, đến rối loạn tiêu hóa, chảy máu cam...
• Giai đoạn toàn phát: diễn ra từ 2–3 tuần, làm nhức đầu, ù tai, mệt mỏi, mất ngủ, sốt cao liên tục, rối loạn tiêu hóa, gây sảng...

• Đảm bảo vệ sinh nơi ở và các nguồn nước, thực phẩm sử dụng.
• Đảm bảo ăn chín, uống sôi.
• Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi nấu ăn.
• Tiêm vắc-xin là cách hiệu quả tối ưu để phòng ngừa bệnh.

Là một bệnh truyền nhiễm đáng sợ do nhiễm vi-rút dại có trong nước bọt của động vật và lây lan sang cho người, trường hợp phổ biến là bị chó nhiễm bệnh dại cắn. Vi-rút bệnh dại tác động đến hệ thần kinh trung ương, khiến người bệnh có biểu hiện bị kích động như sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng; nặng hơn là bị liệt dẫn tới hôn mê. Nếu không cứu chữa kịp người bệnh sẽ tử vong sau 7-10 ngày.

Tiêm vắc-xin dại là cách chữa và phòng bệnh hiệu quả nhất. Vắc-xin có thể được tiêm trước hay ngay sau khi bị chó mèo cắn, hoặc vết thương bị dính nước bọt của động vật mang vi-rút dại. Vắc-xin dại khá lành tính và thường không gây phản ứng phụ trong suốt quá trình tiêm phòng.⁽¹⁵⁾